Huidkanker voorkomen door leefstijlverandering en zonveilige omgeving

Volgens de rapportage Huidkanker in Nederland: trends & inzichten (IKNL, 2025) werden in 2022 ruim 82.000 nieuwe diagnoses gesteld van basaalcelcarcinoom, plaveiselcelcarcinoom of melanoom. Zonder stevige preventieve maatregelen stijgt dit aantal naar verwachting naar 100.000 per jaar in 2032. De druk op de zorg is groot en groeit nog verder als we niets doen. Huidkankerpreventie is dus geen luxe, maar noodzaak.

Het Nationaal Actieplan Huidkanker zet vol in op primaire preventie: het voorkomen van huidkanker vóórdat het ontstaat. Centraal staat het bevorderen van gezond zon(beschermings)gedrag en het ontmoedigen van zonnebankgebruik.

De publiekscampagne ‘voorkom huidkanker’, ontwikkeld door het Nationaal Huidfonds in opdracht van VWS, richt zich op vier risicogroepen:

• kinderen (en hun ouders/verzorgers)
• buitensporters
• buitenwerkers
• zonnebankgebruikers

De campagne combineert bewustwording met praktische handelingsperspectieven. Denk aan voorlichting op scholen, sportclubs en festivals.

Daarnaast stimuleert het actieplan omgevingsmaatregelen: meer schaduwplekken in de openbare ruimte, gratis zonnebrandcrème op scholen en sportvelden, en het weren van zonnebanken in sportscholen. Het manifest ‘Naar een gezonde, zonveilige sportomgeving’ riep sportorganisaties op om verantwoordelijkheid te nemen met als resultaat: grote fitnessketens besloten te stoppen met zonnebanken.

In februari 2021 nam de Tweede Kamer unaniem de motie Diertens aan.
De regering werd gevraagd om:

• samen met de stuurgroep een effectieve voorlichtingscampagne te ontwikkelen;
• de Gezondheidsraad te adviseren over (kosten)effectieve vormen van huidkankerscreening.

Op basis van het RIVM-advies startte in 2023 de nationale campagne. De impact wordt tot eind 2025 gemonitord door de Universiteit Maastricht. Resultaten over kennis, gedrag en zonverbranding verschijnen jaarlijks.

In 2023 publiceerde IKNL de Nederlandse Kankeratlas, waarin lokale verschillen in huidkankerincidentie zichtbaar zijn. Vooral kustgemeenten in Noord- en Zuid-Holland en Zeeland tonen verhoogde cijfers. Mede op basis daarvan ondersteunt KWF zes lokale projecten voor gerichte huidkankerpreventie. Gemeenten spelen hierin een steeds actievere rol, bijvoorbeeld door gratis zonnebrand aan te bieden en zonveilige inrichting op te nemen in klimaatadaptatie- en hitteplannen.

Buitenwerkers vormen een extra kwetsbare groep. Daarom werkt de Stuurgroep Huidkankerzorg Nederland aan sectorgerichte interventies, zoals richtlijnen voor arbodiensten, opleidingen en werkgevers. Zonveilig werken moet net zo vanzelfsprekend worden als het dragen van een helm of veiligheidsschoenen.Buitenwerkers vormen een extra kwetsbare groep. Daarom werkt de Stuurgroep Huidkankerzorg Nederland aan sectorgerichte interventies, zoals richtlijnen voor arbodiensten, opleidingen en werkgevers. Zonveilig buitenwerken moet net zo vanzelfsprekend worden als het dragen van een helm of veiligheidsschoenen.

De Gezondheidsraad adviseerde in juli 2022 om voorlopig geen landelijk bevolkingsonderzoek naar huidkanker in te voeren. In plaats daarvan pleit zij voor versterking van gedragsinterventies en gerichte communicatie. Dat advies sluit volledig aan bij de koers van het Nationaal Actieplan Huidkanker: inzetten op bewustwording, gedragsverandering en een zonveilige leefomgeving.