Eind november publiceerde het RIVM de nieuwste Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VTV) 2024. In deze vierjaarlijkse rapportage schetst het RIVM de ontwikkelingen in de volksgezondheid en zorg in Nederland, inclusief trends en projecties tot 2050. Het VTV-rapport is een belangrijke bron voor het vormgeven van landelijk en lokaal gezondheidsbeleid. Wij roepen beleidsmakers, organisaties en individuen op om samen huidkanker te helpen voorkomen.
Huidkanker: een alarmerende stijging
Een belangrijk onderdeel van de VTV-2024 is het Trendscenario, dat laat zien hoe volksgezondheid en zorg zich ontwikkelen als bestaande trends en beleid ongewijzigd blijven. Het scenario houdt rekening met de groei en vergrijzing van de bevolking en historische trends. Volgens dit scenario zal het aantal mensen met huidkanker tussen 2022 en 2050 fors toenemen. Het is, na artrose, qua hoeveelheid patiënten de snelst stijgende aandoening in Nederland. Deze stijging is grotendeels epidemiologisch van aard en vooral toe te schrijven aan onbeschermd zonnen in het verleden.
Eerder voorspelde het IKNL Trendrapport al een toename van nieuwe huidkankerdiagnoses van ruim 68.000 in 2019 naar bijna 100.000 in 2032. Hiermee behoort Nederland binnen Europa tot de landen met de hoogste huidkankerincidentie.
Preventie als antwoord
De Stuurgroep Huidkankerzorg Nederland benadrukt de noodzaak van beleid dat gericht is op preventie. Huidkanker ontstaat voornamelijk door overmatige blootstelling aan UV-straling van de zon en zonnebanken. Systematische preventieve maatregelen, zoals bewezen effectief in Australië en Denemarken, kunnen dit tij keren.
Het in samenwerking met diverse partners ontwikkelde Nationaal Actieplan Huidkanker (pdf) richt zich op preventieve acties en maatregelen om huidkanker te voorkomen.
Enkele belangrijke, mede hieruit voortgekomen initiatieven zijn:
- Publiekscampagne ‘Voorkom Huidkanker’: Deze in 2023 gestarte campagne, gefinancierd door het ministerie van VWS en uitgevoerd door het Nationaal Huidfonds, zet in op bewustwording en gedragsverandering. Onderdeel hiervan is het Zonvenant, een intentieverklaring waarbij organisaties zich verbinden aan preventie van huidkanker.
- Regionale projecten ‘Kanker lokaal op de kaart’: GGD’s in kustgebieden werken samen met KWF Kankerbestrijding aan lokaal of regionaal beleid voor betere zonbescherming, bijvoorbeeld door het opnemen van zonbescherming in ruimtelijk beleid.
Langetermijninvestering in gedragsverandering
Gedragsverandering op het gebied van zonbescherming is een proces van lange adem. Hoewel de effecten op het aantal huidkankerdiagnoses pas op de lange termijn zichtbaar worden, zijn er al eerder signalen te meten. Zo voerde de Universiteit Maastricht een nulmeting uit om gedragsveranderingen te kunnen monitoren. Deze data dienen als belangrijke graadmeter voor de effectiviteit van interventies.
Wat kun jij of jouw organisatie doen?
De VTV-2024 benadrukt opnieuw dat huidkankerpreventie noodzakelijk is. De eerste stappen zijn gezet, maar structurele inzet is nodig om blijvend verschil te maken.
Als individu kun je bijdragen door:
- Bewust om te gaan met zonblootstelling: zoek de schaduw op, draag een zonnebril en beschermende kleding en smeer de onbedekte huid in met zonnebrandcrème (weren, kleren, smeren).
- Kinderen al vroeg te leren over veilig zonnen.
Als organisatie kun je helpen door:
- Zonbeschermingsbeleid op te nemen in de school-, werk- of vrijetijdsomgeving.
- Deel te nemen aan het Zonvenant en actief bij te dragen aan preventieve acties.
Samen het tij keren
De Stuurgroep Huidkankerzorg Nederland blijft zich inzetten voor datagedreven en onderzoeksgestuurde preventie. Stilzitten is geen optie: huidkanker voorkomen kan én moet.