Over onderwerpen als feitelijk zongedrag van Nederlanders weten
we eigenlijk nog vrij weinig
Monitor
Een van de taken van de Stuurgroep Huidkankerzorg Nederland is het monitoren van zowel de uitvoering van het Nationaal Actieplan Huidkanker (NAH) als de resultaten en effecten daarvan. Voor dat laatste suggereerde het NAH een online monitor huidkanker(zorg) in te richten. Zo’n monitor bestaat dan uit diverse metingen en cijfers, bijvoorbeeld over zonkracht en zonuren; over zon(beschermings)gedrag, inclusief determinanten en gevolgen daarvan; over incidentie en prevalentie van huidkanker; over zorglast en werkdruk; over kwaliteit en kosten van huidkankerzorg.
Onderzoeksagenda
De te ontwikkelen monitor maakt bij voorkeur gebruik van al beschikbare data, zoals die van RIVM en KNMI over zonkracht en zonuren. Of die van IKNL (NKR) over incidentie en prevalentie van huidkanker. Een update van het IKNL rapport uit 2019, met cijfers over huidkanker vanaf 1989 t/m 2017, wordt voorzien in 2024 (met dan cijfers over huidkanker t/m 2022).
Over een aantal van de eerder genoemde onderwerpen weten we eigenlijk nog vrij weinig. Dat geldt bijvoorbeeld voor (determinanten en gevolgen van) zon- c.q. zonbeschermingsgedrag. Een van de weinige Nederlandse studies op dit gebied is het proefschrift van Karlijn Thoonen (Universiteit Maastricht, 2021).
Zonder hier een snelle inhaalslag te maken, wordt het moeilijk om achteraf effecten van bijvoorbeeld een voorlichtingscampagne of andere beleidsmaatregelen vast te stellen. Niet voor niets pleit het NAH uitdrukkelijk voor regelmatig te herhalen subjectieve én objectieve metingen (met uv-dosimeters). Zoals bijvoorbeeld bij onze zuiderburen waar de Stichting tegen Kanker om de twee jaar de evolutie van de kennis, attitude en het gedrag van de Belgen in verband met UV-bescherming monitort.
Na een eerste nulmeting, als daaropvolgend resultaat van campagnes en andere interventies, gemeten veranderingen van gedrag gelden als voorspellende indicator voor pas op langere termijn zichtbare effecten op aantallen nieuwe huidkankerpatiënten. Het RIVM onderstreept dit nogmaals in het ‘Advies aan VWS over de inhoud van een voorlichtingscampagne over huidkanker‘ (2022).
VWS heeft in overleggen met de Stuurgroep toegezegd hieraan gehoor te geven. Een eerste uitwerking van deze intentie is inmiddels terug te vinden in het Integraal Zorgakkoord (IZA, 2022), onder het kopje ‘Mensen met (risico op) kanker’: “In 2025 zijn mensen zich meer bewust van het risico op huidkanker en is het zongedrag veranderd t.o.v. 2023 (nulmeting moet nog plaatsvinden).” Een van de bijlagen bij de ‘Kamerbrief coalitiemiddelen volksziektes‘ (2022) geeft verdere invulling aan deze doelen: “45% meer kennis bij burgers van veilig zongedrag, 15% meer toepassing van veilig zongedrag en 5% minder zonverbrandingen”.
Vooruitlopend op deze voornemens verschijnen begin oktober 2022 de uitkomsten van de door Motivaction in opdracht van VWS uitgevoerde ‘Flitspeiling Zonblootstelling, verbranding en -bescherming‘.